Kompendium Wiedzy - Chorda Aquarium Equipment

Kompendium wiedzy o nawożeniu

Wprowadzenie

Większość z ludzi zakładając swoje pierwsze akwarium chciało po prostu mieć coś ładnego w swoim otoczeniu, ale dla nas, akwarium to coś więcej. Wygląd, zależności pomiędzy organizmami, to że to jest pełne życia, spowodowało fascynację podobną do tej, jaką niektórzy czują do muzyki, filmu, czy malarstwa. To właśnie połączenie świata zwierząt, ryb, krewetek i roślin, ich żywych i intensywnych kolorów jest tym co nas fascynuje, to czasem jest sztuka. Moc zieleni roślin jest ogólnie znana, wprowadza spokój w naszą duszę. My jesteśmy entuzjastami właśnie akwariów roślinnych, jako tych które najpełniej reprezentują wodny biotop i naszym zdaniem najładniej wyglądają. Akwarium dla równowagi biologicznej potrzebuje właśnie roślin, które zapewniają prawidłowy przebieg cyklu azotowego, pochłaniają nadmiar substancji pochodzący z przemiany materii ryb oraz resztek roślinnych.

Decydując się na zakup odpowiednich roślin, najlepiej zapytać o poradę sprzedawce w sklepie akwarystycznym, nie wszystkie gatunki roślin mogą rosnąć w każdym akwarium. Są gatunki roślin których nie sadzi się do podłoża, a np.: przymocowuje do kamieni czy korzeni, a nie mając ich w akwarium ciężko będzie je hodować. Drugi podział, to podział biorący pod uwagę ilość światła jakiego wymaga roślina. I właśnie ilość światła to jeden z warunków jakie musimy brać pod uwagę dobierając system nawożenia. Również nasz autorski system 15.02 bierze pod uwagę ilość ilość światła w akwarium.

Podstawowy podział to podział na akwaria Low Tech (LT) i High Tech (HT). Różnica pomiędzy nimi jest w sposobie prowadzenia akwarium, głównie ilości światła, a co za tym idzie również i sprzętu, oraz sposobu nawożenia. Ilość światła w akwarium określa popularny wskaźnik W/l (Wat na litr), mówi on o poborze ilości energii przez źródło światła na jeden litr wody w akwarium. Czyli jeżeli mamy jedną 18 Watową świetlówką nad akwarium o pojemności 54 litry to wskaźnik ten wynosi 18/54=0,33 W/l. Oczywiście jest to z wielu różnych powodów bardzo niedokładny wskaźnik, ale na potrzeby wstępnej selekcji, doboru roślin oraz określenia sposobu nawożenia wystarczy. Czytając portale o akwarystyce roślinnej, można wyczytać że granicę pomiędzy tymi dwoma akwariami postawiono na wartości 0,5 W/l. Granicę tą ustalono jednak dość dawno temu, obecne wydajności oświetlenia, szczególnie tego ledowego, każą tą granicę postawić na wartości ok 0,3-0,4 W/l, oprócz mocy oświetlenia, ważna jest też długość włączenia światła nad akwarium. Ideał każe symulować dzień czyli ok 12 godz. ale w rzeczywistości 8-10 godz. powinno wystarczyć, oczywiście do tych wartości dochodzimy stopniowo, zaczynając od świecenia 3 godz/dzień i co drugi dzień dodając 0,5 godz.

Pytanie czemu nawozić? Przecież jak nie będziemy nawozić to rośliny najwyżej nie będą rosnąć. To jest bardzo błędne założenie. Światło z jednej strony jest potrzebne roślinom do życia, bez niego najzwyczajniej obumierają. Z drugiej strony, światło wymusza proces fotosyntezy i budowania kolejnych komórek. Jeżeli brakuje jakiegoś składnika odżywczego, część rośliny obumiera, jeżeli postępuje to w za dużym tempie, efekt jest taki, że resztki roślin się rozkładają, a nie są pochłaniane przez rosnące rośliny, rośnie poziom amoniaku i azotynów a co za tym idzie stwarzają się dobre warunki dla rozwoju glonów. Właśnie dlatego niezależnie od rodzaju posiadanego akwarium, jeżeli są w nim rośliny (a powinny być), należy dobrać odpowiedni system nawożenia.

Nasz system nawożenia 15.02 przewiduje nawożenie akwariów ogólnych, oświetlonych jedynie okresowo słabym światłem. Jak i akwariów typowo roślinnych, zalanych światłem od powierzchni wody po same dno w największych jego zakamarkach.

15.02 - Nawożenie dla twojego akwarium

15.02 Standard line

Akwaria LT bo od nich zaczniemy, to chyba najpopularniejsza grupa zbiorników w naszych domach. To po prostu akwarium z oryginalną pokrywą w której jest zamontowana świetlówka, kilka lub kilkanaście rybek: mieczyki, gupiki, może neonki i kilka roślinek, tak aby było kolorowo, tego oczekujemy od takich akwariów. Aby dobrać sposób nawożenia roślin do takiego akwarium, trzeba tak chociaż z grubsza poznać chemię wody takiego zbiornika. Co się dzieje w takim akwarium? Azot i fosfor będzie dostarczany samoistnie z gnijących resztek roślin (zawsze takie są) jak i odchodów ryb, w ilościach wystarczających dla roślin. Znacznie gorzej jest z takimi makroelementami jak Potas, Magnez (większa cześć Polski ma wody twarde, ale od wapnia a nie magnezu), żelazo i inne mikroelementy. Idealnym nawozem dla takich akwariów jest nawóz 15.02 Basic z linii Standard Line. To właśnie ten nawóz zawiera wszystkie te elementy o których wcześniej była mowa. Nie zawiera za to ani fosforu ani azotu, a nadmiar tych elementów może spowodować plagę glonów.

Rozpoczynając nawożenie nawozem 15.02 Basic z linii Standard line, należy rozpocząć od dawki 2,5ml na każde 10 litrów wody w akwarium na tydzień. Zaleca się aby taką tygodniową dawkę podzielić na dwie lub trzy dawki dozowane co 2 lub 3 dni. Gdy np. posiadamy akwarium 50l, wychodzi, że tygodniowo powinniśmy zaaplikować 5×2,5ml=12,5ml (10 naciśnięć dozownika), proponujemy zatem, aby podzielić to na trzy dawki: poniedziałek – 3,75ml (3 naciśnięcia), środa – 3,75ml (3 naciśnięcia), sobota – wymiana minimum 10l wody i zaaplikowanie 5ml (4 naciśnięcia) nawozu. Jednym z najważniejszych makroskładników każdego żywego organizmu jest węgiel. Jest on zazwyczaj dostępny w akwariach LT, ale zaleca się stosować dodatkowo nawóz 15.02 Carbo z linii Profesional Line. Dodatek węgla zdecydowanie ułatwi wzrost roślin, a tym samym ograniczy rozrost glonów. Dawkowanie nawozu 15.02 Carbo jest identyczne jak nawozu 15.02 Basic, 2,5ml na każde 10l wody w akwarium na tydzień.

15.02 Professional line

Akwaria oświetlone na poziomie 0,4-0,5 W/l Można już zaliczyć częściowo do akwariów HT. Chemia wody jest tu w zasadzie identyczna jak w przypadku akwariów LT, różnica polega na szybkości pochłaniania składników odżywczych. W tym wypadku już nie wystarczy stosować nawóz ogólny, gdyż brak w nim azotu i fosforu, a te składniki są już pochłaniane znacznie szybciej niż mogą być dostarczane w sposób samoistny. Dlatego należy rozpocząć nawożenie nawozami z serii 15.02 Professional line. Nawóz 15.02 Macro Professional line dostarcza to co jest niezbędne z makroskładników w takim akwarium, wszystko w odpowiednich, zbilansowanych proporcjach. Azot, fosfor, potas i magnez to są składniki dostarczane przez ten nawóz. Wszystkie te składniki są niezbędne do prawidłowego funkcjonowania roślin w akwarium. Posiadając akwarium oświetlone w ten sposób zalecamy zaopatrzyć się w testy akwarystyczne, minimum jeden na poziom Azotanów (NO₃), dobrze też by było posiadać test na poziom fosforanów (PO₄). Zaleca się utrzymywać azotany na poziomie od 10 do 30 mg/l (ppm), a fosforany od 0,5 do 2 mg/l. Proponowana dawka początkowa to 1,2ml (1 naciśnięcie dozownika) na tydzień na każde 5l wody w akwarium. Oczywiście jest wskazane aby tygodniową dawkę podzielić na dwie lub trzy mniejsze, aplikowane co dwa, trzy dni. Drugim nawozem z tej linii jest 15.02 Micro Professional line, zawiera on niezbędne mikroskładniki oraz potas który w silniej oświetlonych akwariach jest pobierany bardzo szybko. Podstawowym i stosunkowo łatwo mierzalnym (przy pomocy testu akwarystycznego) jest żelazo (Fe). To właśnie żelazo odpowiada za piękne wybarwienie roślin (głównie tych czerwonych), zaleca się utrzymywać żelazo na poziomie 0,05 – 0,1 mg/l. Pozostałe mikroskładniki, niestety są mierzalne jedynie w laboratoriach, więc dozowanie mikroelementów należy oprzeć na kondycji roślin i ewentualnych testach akwarystycznych. Trzecim, ostatnim z serii, ale wcale nie najmniej ważnym nawozem jest nawóz 15.02 Carbo Professional line. Nawóz ten dostarcza węgiel, zwany przez niektórych składnikiem supermakro. Całe żywe życie na ziemi oparte jest na węglu, również nasze rośliny w akwarium do prawidłowego rozwoju potrzebują ogromnych ilości węgla. Skąd się bierze w wodzie węgiel w naturze? Z dwóch podstawowych źródeł z rozkładających się resztek roślin i z wymiany gazowej pomiędzy wodą a powietrzem gdzie występuje w formie dwutlenku węgla (CO₂). W akwariach z takim poziomem oświetlenia należy już suplementować węgiel. Najlepszym rozwiązaniem jest posiadanie instalacji do podawania gazowego CO₂. Jednak trochę taka instalacja kosztuje, zajmuje trochę miejsca i raz na jakiś czas trzeba się udać do punktu, w celu naładowania butli z CO₂. Alternatywą dla takich rozwiązań jest właśnie nawóz 15.02 Carbo. Nawóz ten dostarcza węgiel w postaci organicznej. Podając ten nawóz należy obserwować rośliny, początkowa dawka nawozu to 1,2ml (1 naciśnięcie dozownika) na tydzień na każde 5l wody w akwarium. Jeżeli to możliwe, należy podzielić tygodniową dawkę na dwie lub trzy dawki podawane co 2-3 dni.

15.02 Professional plus line

Ostatnią grupą akwariów, są akwaria oświetlone na poziomie powyżej 0,5 W/l, nierzadko grubo powyżej 1 W/l. Są to akwaria wymagające, sporej wiedzy i doświadczenia od akwarysty, a także posiadania odpowiedniego sprzętu. W takich akwariach instalacja CO₂ jest już wymagana, a nie zalecana, również filtracja opiera się o zewnętrzne filtry kubełkowe. Właśnie do takich zbiorników jak i akwarystów którzy chcą nawozić we własny sposób, została stworzona linia nawozów Professional plus line do nawożenia makroelementami, a do uzupełniania mikroelementów zaleca się stosować nawóz 15.02 Micro Professional line. Linia Professional plus line, charakteryzuje się tym, ze każdy z makroskładników dozujemy osobno: azot – 15.02 Nitrogenium, fosfor – 15.02 Phosphorus

potas – 15.02 Kalium, mikroskładniki dozujemy stosując nawóz 15.02 Micro Professional line, dodatkowo ponieważ zasoby żelaza są szybko uszczuplane należy je uzupełniać używając nawozu 15.02 Ferrum. Akwaria z tej grupy należą do ciężkich w prowadzeniu, szybkość ubywania składników, różny stopień ich absorbcji wymaga wprawy i wiedzy od akwarysty.

Niedobory składników

Aby zrozumieć jak powinniśmy nawozić, przede wszystkim musimy się nauczyć obserwować rośliny i poznać podstawy ich biochemii. Podstawowy podział składników odżywczych to podział na makro i mikro składniki, ten zaś podział w przybliżeniu odpowiada podziałowi na składniki mobilne i niemobilne, są wyjątki od tego, ale na potrzeby tego kompendium myślę, że wystarczy zastosować taki podział. Czym są składniki mobilne i niemobilne? Z naszych obserwacji wynika, że jeżeli to jest tylko możliwe, tzn jeżeli jest światło, uruchamiany jest proces fotosyntezy, światło po prostu go wymusza. Roślina zaczyna rosnąć, wypuszczać nowe pędy, liście. Nie ma problemu gdy ma dostęp do składników odżywczych, wszystko idzie w dobrym kierunku. Problemy zaczynają się, gdy zaczyna brakować jakiegoś składnika. Jeżeli brakuje składnika makro roślina jest w stanie uzupełnić jego braki pobierając do budowy nowych tkanek materiał ze starych tkanek. Czyli objawy chlorozy (żółknięcie) lub nawet nekrozy (obumieranie) występują na starszych liściach, tych dolnych. Wtedy należy uzupełnić braki makroskładników. Ponieważ składniki są przenoszone ze starych liści na budowę nowych, stąd nazwa mobilne. Druga grupa to składniki niemobilne, składniki mikro. Analogicznie patrząc na nazwę jak poprzednia grupa, są to składniki, których roślina nie jest w stanie przenieść. Więc chloroza, czy nawet nekroza, występuje na nowo wypuszczanych liściach i pędach. Jeżeli stwierdzimy brak składników niemobilnych zwiększamy dozowanie nawozu mikro. W przypadku zauważenia braków, nie należy gwałtownie zmieniać dawek, np x3, to może zburzyć stabilność systemu. Należy wtedy podnieść dawkowanie o 30% i obserwować dalszy rozwój sytuacji.

Podsumowanie

My promujemy akwaria z jak największą ilością roślin, bo to one uzupełniają ten biotop i powodują jego stabilność. Rośliny powinny być dobrane do rodzaju posiadanego akwarium, jego wielkości i mocy oświetlenia. Aby cieszyć się wspaniałym akwarium, należy mu poświęcić trochę czasu, tak jak wszystkiemu co żywe w naszym otoczeniu. Jest kilka zasad, których stosowanie ułatwi prawidłowe prowadzenie zbiornika. Pierwsza z nich, to akwarystyka nie lubi nagłych zmian, nagłe i bardzo znaczące zmiany w nawożeniu, nagłe zmiany w aranżacji (np częste przesadzanie roślin) powodują uwolnienie się dużej ilości składników pokarmowych do wody co powoduje zaburzenie stabilności i nagły rozrost glonów. Bardzo ważnym elementem dbania o prawidłowy stan akwarium jest wymiana wody, usuwamy w ten sposób nadmiar niepotrzebnych elementów, nawozów, resztek z procesu przemiany materii u ryb czy roślin. W akwariach roślinnych, przyjęło się stosować wymiany przynajmniej raz w tygodniu. Ilość wody podmienianej to od 20 do 50% objętości zbiornika netto. Należy dobrać odpowiedni system nawożenia, a w akwariach mocno oświetlonych instalacja CO2 to konieczność. I na sam koniec rzecz najważniejsza, obserwujmy nasze akwaria, usiądźmy na kanapie czy fotelu przed akwarium, zieleń bijąca z niego uspokoi nas i pozytywnie nastroi, kubek herbaty, kawy, a może dobrego wina, spowoduje że to będzie prawdziwa przyjemność obserwować ten mały podwodny świat.